Free Fodder Scheme : विदर्भ आणि मराठवाड्यातील पशुपालकांसाठी राज्य व केंद्र सरकारने एक अत्यंत महत्त्वाचा निर्णय घेतला आहे. सततचा दुष्काळ आणि शेतीतील अनिश्चितता यामुळे आर्थिक संकटात सापडलेल्या शेतकऱ्यांना आधार देण्यासाठी आता दुग्धव्यवसायाला बळ दिले जात आहे. या विशेष योजनेअंतर्गत शेतकऱ्यांना केवळ उच्च दर्जाच्या गायी-म्हशीच नव्हे, तर मोफत चारा आणि इलेक्ट्रिक चारा कापणी यंत्रेही मिळणार आहेत.
योजनेचा मुख्य उद्देश काय?
विदर्भ आणि मराठवाड्यातील शेतकरी आत्महत्यांचे प्रमाण रोखणे आणि शेतकऱ्यांच्या उत्पन्नात वाढ करणे हा या योजनेचा मुख्य हेतू आहे. शेतीला पूरक असणारा दुग्धव्यवसाय जर आधुनिक पद्धतीने केला, तर शेतकऱ्यांची आर्थिक स्थिती सुधारू शकते, या विश्वासातून राष्ट्रीय दुग्ध विकास मंडळ (NDDB) आणि मदर डेअरीच्या सहकार्याने हा प्रकल्प राबवला जात आहे.
या योजनेअंतर्गत काय-काय मिळणार?
या योजनेची व्याप्ती मोठी असून पशुपालकांना खालील लाभ मिळतील:
- इलेक्ट्रिक चारा कापणी यंत्रे: श्रम कमी करण्यासाठी आणि वेळेची बचत करण्यासाठी आधुनिक इलेक्ट्रिक कडबा कुट्टी यंत्रांचे वाटप केले जाईल.
- दर्जेदार चारा व बियाणे: वर्षभर हिरवा चारा उपलब्ध व्हावा यासाठी विशेष अनुदान आणि बियाणे दिले जाईल.
- सायलेज (मुरघास) निर्मिती: चारा टंचाईवर मात करण्यासाठी सायलेज बनवण्याचे साहित्य आणि प्रशिक्षण दिले जाईल.
- उच्च क्षमतेची जनावरे: अधिक दूध देणाऱ्या गायी आणि म्हशींची उपलब्धता करून दिली जाईल.
- पशुखाद्य व पूरक आहार: दुधातील फॅट आणि SNF वाढवण्यासाठी संतुलित पशुआहार पुरवला जाईल.
कोणत्या भागांना होणार फायदा?
ही योजना विशेषतः महाराष्ट्रातील विदर्भ आणि मराठवाडा या दोन विभागांसाठी लागू करण्यात आली आहे.
- नांदेड जिल्ह्यात विस्तार: मदर डेअरीने नांदेडमधील २४७ गावांमध्ये आपले जाळे विणले असून, तिथे दूध संकलन केंद्रे आणि शीतकरण केंद्रे (Milk Chilling Centers) कार्यान्वित केली आहेत.
- राष्ट्रीय गोकुळ मिशन: मराठवाड्यात २७३ कृत्रिम रेतन केंद्रांद्वारे सुधारित जातीच्या वासरांच्या जन्मावर भर दिला जात आहे.
मंत्र्यांच्या उपस्थितीत महत्त्वाचा निर्णय
नुकत्याच दिल्ली येथे पार पडलेल्या बैठकीत केंद्रीय मंत्री नितीन गडकरी आणि राज्यमंत्री पंकजा मुंडे यांच्या उपस्थितीत या योजनेला अंतिम मंजुरी देण्यात आली. या प्रकल्पामुळे दुग्ध व्यवसायात आधुनिक तंत्रज्ञानाचा वापर वाढून ग्रामीण अर्थव्यवस्थेला मोठी चालना मिळणार आहे.
शेतकऱ्यांसाठी फायदा कसा होणार?
- उत्पन्नात स्थिरता: शेतीला जोडधंदा मिळाल्याने दरमहा निश्चित उत्पन्न सुरू होईल.
- खर्चात कपात: मोफत यंत्रे आणि चाऱ्यावरील अनुदानामुळे पशुपालनाचा खर्च कमी होईल.
- प्रशिक्षण: आधुनिक दुग्ध व्यवस्थापनाचे मोफत प्रशिक्षण देऊन शेतकऱ्यांना ‘स्मार्ट पशुपालक’ बनवले जाईल.
महत्त्वाची टीप: जर तुम्ही विदर्भ किंवा मराठवाड्यातील पशुपालक असाल, तर आपल्या भागातील पशुसंवर्धन विभाग किंवा जवळच्या दूध संकलन केंद्राशी संपर्क साधून या योजनेच्या अधिक माहितीसाठी विचारणा करा.
