pm kisan new registration : प्रधानमंत्री किसान सन्मान निधी (PM-KISAN) योजनेच्या नवीन लाभार्थी नोंदणीची प्रक्रिया केंद्र सरकारच्या निर्देशानुसार आता सुरू झाली आहे. या योजनेचा लाभ घेण्यासाठी उत्सुक असलेल्या शेतकऱ्यांसाठी ही एक महत्त्वपूर्ण संधी आहे. मात्र, नोंदणी करण्यापूर्वी योजनेसाठी निश्चित केलेले पात्रता निकष आणि मंजुरीची प्रक्रिया समजून घेणे आवश्यक आहे.
कोण आहेत पात्र शेतकरी?
केंद्र शासनाने नवीन नोंदणीसाठी दोन मुख्य निकष ठरवले आहेत, ज्यानुसार शेतकरी ‘स्वयं-नोंदणी’ करू शकतात:
- जमीन नोंदीची अट (१ फेब्रुवारी २०१९ पूर्वी): ज्या शेतकऱ्यांच्या नावे जमिनीची नोंद (फेरफार) १ फेब्रुवारी २०१९ पूर्वी झालेली आहे, परंतु त्यांनी अद्यापपर्यंत या योजनेत नोंदणी केलेली नाही.
- वारसा हक्काने जमीन मिळालेले शेतकरी: ज्या शेतकऱ्याला १ फेब्रुवारी २०१९ नंतर कायदेशीररित्या वारसा हक्काने जमीन मिळाली आहे.
या दोन श्रेणीतील शेतकरी पीएम-किसान पोर्टलवर स्वतःहून अर्ज (स्वयं-नोंदणी) सादर करू शकतात.
अर्जाच्या मंजुरीची कालमर्यादा
स्वयं-नोंदणी केलेल्या अर्जांना मान्यता देण्याची किंवा ते नामंजूर करण्याची प्रक्रिया जलद व्हावी यासाठी केंद्र शासनाने स्पष्ट निर्देश दिले आहेत. नोंदणीच्या दिनांकापासून दोन महिन्यांच्या आत अर्जावर निर्णय घेणे बंधनकारक आहे.
मंजुरीची प्रक्रिया आणि नोडल अधिकारी
नवीन लाभार्थीच्या अर्जांना मंजुरी देण्याचा किंवा नाकारण्याचा अंतिम अधिकार कृषी विभागाला देण्यात आला आहे:
- तालुका स्तरावर: तालुका कृषी अधिकारी (नोडल अधिकारी)
- जिल्हा स्तरावर: जिल्हा कृषी अधिकारी
महत्त्वाचा खुलासा: या प्रक्रियेत महसूल विभागातील तहसीलदार आणि निवासी उपजिल्हाधिकारी यांच्याकडे लॉगिन सुविधा असली तरी, त्यांनी अर्जांना थेट मान्यता देऊ नये असे कृषी विभागाने स्पष्ट केले आहे.
पडताळणीची संपूर्ण टप्प्याटप्प्याने प्रक्रिया:
नोंदणीकृत अर्जाला मंजुरी मिळेपर्यंत अनेक स्तरांवर त्याची कसून पडताळणी केली जाते:
- महसूल विभागाकडे पाठपुरावा:
- स्वयं-नोंदणी अर्ज तालुका कृषी अधिकाऱ्यांच्या लॉगिनमध्ये उपलब्ध होतात.
- जमीन धारणेची (१ फेब्रुवारी २०१९ पर्यंतची) पडताळणी करण्यासाठी हे अर्ज विशिष्ट प्रपत्रात तहसीलदारांकडे पाठवले जातात.
- तहसीलदार त्यांच्या स्तरावर भूमी अभिलेखांच्या नोंदी तपासून शेतकऱ्यांच्या पात्रतेची खात्री करतात आणि पात्र-अपात्र शेतकऱ्यांची यादी पुन्हा तालुका कृषी अधिकाऱ्यांकडे पाठवतात.
- ग्रामस्तरीय पडताळणी (इतर निकष):
- महसूल विभागाने पात्र ठरवलेल्या लाभार्थ्यांची यादी नंतर कृषी सहाय्यक यांच्याकडे दिली जाते.
- कृषी सहाय्यक ग्रामस्तरीय समितीच्या मदतीने ‘इतर निकषांची’ पडताळणी करतात.
- मुख्य पडताळणी: यामध्ये एकाच कुटुंबातील (पती, पत्नी आणि अठरा वर्षाखालील मुले) एकापेक्षा अधिक सदस्यांना लाभ मिळत नाहीये, याची खात्री केली जाते.
- अंतिम मंजुरी:
- पडताळणी पूर्ण झाल्यावर, पात्र/अपात्र शेरा नमूद केलेली यादी तालुका कृषी अधिकाऱ्यांकडे येते.
- तालुका स्तरावर या अर्जांना अंतिम मान्यता दिली जाते.
- त्यानंतर ही यादी जिल्हा स्तरावर आणि तेथून राज्य स्तरावर अंतिम मंजुरीसाठी पाठवली जाते.
या सर्व पातळ्यांवर कागदपत्रांची पूर्तता व पडताळणी यशस्वीरित्या पूर्ण झाल्यावरच स्वयं-नोंदणीकृत शेतकऱ्यांच्या अर्जांना मान्यता मिळून त्यांना योजनेच्या लाभास सुरुवात होते. त्यामुळे, तुम्ही पात्र असल्यास लगेच अर्ज करा आणि या महत्त्वपूर्ण प्रक्रियेचे योग्य पालन करा!
