pik vima list महाराष्ट्रातील शेतकऱ्यांसाठी खरीप २०२५ हंगाम अतिवृष्टीमुळे दुःस्वप्न ठरला. पावसाने पिके आडवी पाडली, उत्पादन घटले आणि अनेक ठिकाणी संपूर्ण मेहनत मातीमोल झाली. यावरून राज्य सरकारने ३१,६२८ कोटी रुपयांचे मदत पॅकेज जाहीर केले, ज्यात पीक विमा योजनेतून (PMFBY) प्रति हेक्टर किमान १७,५०० रुपयांची भरपाई देण्याचे आश्वासन देण्यात आले. मात्र, डिसेंबर २०२५ च्या शेवटच्या आठवड्यात आलेल्या मोठ्या अपडेटनुसार, ही रक्कम सर्व शेतकऱ्यांना सरसकट मिळणार नाही. ती महसूल मंडळ पातळीवरील सरासरी उत्पादन नुकसानावर अवलंबून आहे. चला, सविस्तर समजून घेऊया.
पीक विमा भरपाई फक्त विमा घेतलेल्या शेतकऱ्यांना मिळेल, आणि तेही केवळ त्या महसूल मंडळात जेथे सरासरी उत्पादन मागील ५ वर्षांच्या उंबरठा उत्पादनापेक्षा कमी असेल. वैयक्तिक नुकसान नव्हे, तर मंडळाची सरासरी आधार आहे. यामुळे काही शेतकऱ्यांना अपेक्षेपेक्षा कमी रक्कम मिळू शकते.
खरीप २०२५ साठी PMFBY अंतर्गत विमा भरलेले (उदा. सोयाबीन, कापूस, तूर इ.). विमा नसल्यास पात्र नाही.
महसूल मंडळातील सरासरी
प्रत्येक मंडळात १२ ठिकाणी पीक कापणी प्रयोग (Crop Cutting Experiment). सरासरी उत्पादन उंबरठापेक्षा कमी असावे.
नुकसान टक्केवारी
१०% घट असल्यास १०% भरपाई; १००% घट (शून्य उत्पादन) असल्यास पूर्ण विमा रक्कम (उदा. सोयाबीनसाठी ५६,००० रु/हेक्टर).
विशेष प्रकरणे
१००% नुकसान: कोरडवाहू पिकांसाठी ३५,००० रु; बागायतीसाठी ५०,००० रु. पण मंडळ सरासरी शून्य असावी लागेल.
महत्त्वाची अपडेट: डिसेंबर १५ पर्यंत ८२% महसूल मंडळांची पीक कापणी डेटा कृषी विभागाकडे आले, उर्वरितही पूर्ण झाले. आता भरपाईची गणना सुरू आहे, पण १७,५०० ही किमान रक्कम फक्त सरासरी ३०-४०% नुकसान असलेल्या मंडळांसाठी शक्य. काही भागांत उत्पादन टिकले असल्याने तिथे कमी मिळू शकते, ज्यामुळे शेतकऱ्यांमध्ये नाराजी आहे.
बँक SMS: तुमच्या विमा कंपनीकडून (उदा. LIC, ICICI) SMS अलर्ट येतील.
हेल्पलाइन: १८००-२०९-५९५९ वर कॉल करा.
डिसेंबर २०२५ पर्यंत काही शेतकऱ्यांचे पेमेंट अपडेट झाले, पण पूर्ण वितरण जानेवारीत अपेक्षित. जर विमा घेतला नसेल, तर रब्बी २०२५-२६ साठी १५ डिसेंबरपर्यंत अर्ज करा (२% प्रीमियम).
ही योजना निसर्गाच्या कोपापासून संरक्षण देते, पण वैयक्तिक नुकसान ओळखण्यासाठी ई-कृषी पोर्टलवर नोंदणी करा. अपेक्षा जास्त ठेवू नका – सरासरीवर आधारित आहे. अधिक माहितीसाठी नजीकच्या तालुका कृषी कार्यालयात भेट द्या.
