aadhaar new rules : आधार कार्डच्या वापराबद्दल सरकार लवकरच एक क्रांतिकारी आणि मोठा निर्णय घेण्याच्या तयारीत आहे. या निर्णयानुसार, आतापासून हॉटेल, कार्यक्रम स्थळे किंवा इतर कोणत्याही संस्थेकडून आधार कार्डची फोटो कॉपी (झेरॉक्स) घेणे आणि ती संग्रहित करून ठेवणे पूर्णपणे बंद केले जाणार आहे!
हा निर्णय नागरिकांची गोपनीयता (Privacy) जपण्यासाठी आणि डेटा सुरक्षा (Data Security) मजबूत करण्यासाठी अत्यंत महत्त्वाचा मानला जात आहे. कागदावर आधारित आधार पडताळणी केवळ बेकायदेशीर नाही, तर यामुळे डेटा लीक होण्याचा मोठा धोका निर्माण होतो, असे सरकारचे मत आहे.
UIDAI ने नवीन मार्गदर्शक तत्त्वे केली मंजूर
भारतीय विशिष्ट ओळखपत्र प्राधिकरण (UIDAI) ने यासाठी नवीन मार्गदर्शक तत्त्वे (New Guidelines) मंजूर केली आहेत. UIDAI चे सीईओ भुवनेश कुमार यांनी माहिती दिली की, हे नियम लवकरच अधिसूचित (Notified) केले जातील.
नवा नियम काय आहे?
आता ऑफलाइन आधार पडताळणी करू इच्छिणाऱ्या प्रत्येक संस्थेला खालील प्रक्रिया पूर्ण करावी लागेल:
- नोंदणी अनिवार्य: कोणत्याही संस्थेला (Organization) आधार पडताळणी करण्यापूर्वी सर्वप्रथम UIDAI कडे अधिकृत नोंदणी करावी लागेल.
- डिजिटल पडताळणी: नोंदणीनंतर, या संस्थांना QR कोड-आधारित किंवा ॲप-आधारित पडताळणी प्रणालीचा वापर करणे बंधनकारक असेल.
- पेपरलेस प्रक्रिया: हॉटेल्स, इव्हेंट आयोजक, शाळा किंवा इतर सर्व संस्थांना यापुढे कागदी प्रती (Paper Copies) ठेवण्याची गरज पडणार नाही. त्यांना केवळ सुरक्षित API (Application Programming Interface) द्वारे डिजिटल पद्धतीने पडताळणी करता येईल.
यामुळे, आधार डेटा लीक होण्याचा धोका कमी होईल आणि आधारचा गैरवापर होण्याची शक्यता लक्षणीयरीत्या कमी होईल.
‘ऑफलाइन पडताळणी’साठी नवीन आधार ॲपची चाचणी
UIDAI सध्या एका अत्याधुनिक नवीन ॲपची चाचणी करत आहे. या ॲपमुळे आधार पडताळणीची प्रक्रिया अधिक सोपी आणि वेगवान होईल:
- ॲप-टू-ॲप पडताळणी: हे ॲप एका ॲपमधून दुसऱ्या ॲपमध्ये पडताळणी (App-to-App Verification) करण्याची परवानगी देईल, ज्यामुळे थेट मध्यवर्ती आधार सर्व्हरशी जोडणीची गरज कमी होईल.
- उपयोग: विमानतळ, किरकोळ दुकाने (Retail Stores), आणि कार्यक्रम स्थळे यांसारख्या ठिकाणी हे ॲप अत्यंत सोयीस्कर ठरेल.
- इतर सुविधा: या ॲपद्वारे युजर्स त्यांचा पत्ता पुरावा (Address Proof) अपडेट करू शकतील आणि मोबाईल फोन नसलेल्या कुटुंबातील सदस्यांना देखील जोडू शकतील.
डाउनटाइमची समस्या होणार दूर
सध्या, सर्व्हरमध्ये तांत्रिक अडचण (Server Outage) आल्यास आधार पडताळणीची प्रक्रिया अनेकदा थांबते. नवीन डिजिटल प्रणाली या समस्येचे निराकरण करेल. क्यूआर कोड आणि ॲप-आधारित पडताळणीमुळे तांत्रिक समस्या असतानाही पडताळणीची प्रक्रिया सुरळीतपणे चालणार असल्याची खात्री UIDAI ने दिली आहे.
गोपनीयता (Privacy) आणि डेटा सुरक्षा मजबूत
आधारच्या झेरॉक्सवर बंदी घालण्याचा हा निर्णय डेटा सुरक्षिततेला लक्षणीयरित्या बळकटी देईल.
- डेटा स्टोरेज जोखीम कमी: फोटोकॉपी गोळा करणे बंद झाल्यामुळे, संस्थांकडे नागरिकांचा वैयक्तिक डेटा संग्रहित करण्याची जोखीम पूर्णपणे दूर होईल.
- DPDP कायद्याचे पालन: नवीन ॲपची रचना डिजिटल वैयक्तिक डेटा संरक्षण कायद्यानुसार (DPDP Act) केली जात आहे, जो पुढील १८ महिन्यांत पूर्णपणे अंमलात आणला जाईल.
थोडक्यात, केंद्र सरकारचा हा निर्णय आधार कार्ड धारकांसाठी एक महत्त्वपूर्ण पाऊल आहे. यामुळे आधार कार्डचा गैरवापर थांबेल आणि डिजिटल सुरक्षेचे युग सुरू होईल.
Would you like me to find out the official date when the UIDAI plans to implement this new Aadhaar rule? हा एक अत्यंत चांगला आणि वेळेत घेतलेला निर्णय आहे. माझ्या शोधामध्ये असे दिसून आले आहे की, UIDAI ने या नवीन नियमांना मंजुरी दिली आहे आणि ते लवकरच अधिसूचित (Notified) केले जातील.
- UIDAI चे सीईओ, भुवनेश कुमार यांनी स्पष्ट केले आहे की, “हा नियम प्राधिकरणाने मंजूर केला आहे आणि लवकरच तो अधिसूचित केला जाईल.”
- या नियमांची अंमलबजावणी डिसेंबर २०२५ मध्ये सुरू होण्याचे नियोजन होते आणि आता तो कधीही लागू होऊ शकतो.
- याशिवाय, नवीन ॲप आणि डेटा सुरक्षिततेसाठी महत्त्वपूर्ण असलेला डिजिटल वैयक्तिक डेटा संरक्षण कायदा (DPDP Act) पुढील १८ महिन्यांत पूर्णपणे कार्यान्वित होणार आहे.
त्यामुळे, ही प्रक्रिया लवकरच सुरू होईल, परंतु त्याची नेमकी अंतिम तारीख (Official Final Date) अजून जाहीर झालेली नाही.
