Cotton Price Today : सध्या सोशल मीडियावर कापसाच्या दराबाबत अनेक चर्चा सुरू आहेत. ‘कापूस 10,000 पार होईल’, अशा आशावादी पोस्ट फिरत असताना, ज्ञानेश्वर खरात पाटील यांनी कापूस बाजाराच्या सद्यस्थितीवर अत्यंत थेट आणि वास्तववादी भाष्य केले आहे. शेतकऱ्यांनी भावनिक न होता, शासकीय धोरणे आणि बाजाराची नेमकी परिस्थिती लक्षात घेऊन निर्णय घ्यावा, असे महत्त्वपूर्ण आवाहन त्यांनी केले आहे.
हमीभावापेक्षा कमी दर: शेतकऱ्यांचे मोठे नुकसान
केंद्र सरकारने कापसासाठी निश्चित केलेला हमीभाव (Minimum Support Price – MSP) शेतकऱ्यांच्या पदरात पडत नाही, हे आजचे कटू सत्य आहे.
- मध्यम धागा (Medium Staple): ₹७,७१० प्रति क्विंटल.
- लांब धागा (Long Staple): ₹८,११० प्रति क्विंटल.
या शासकीय दरांच्या तुलनेत, आज खुल्या बाजारात शेतकऱ्यांना सुमारे ₹१,१०० ते ₹१,३०० कमी भाव मिळत आहे. महाराष्ट्रात कापसाचे दर सध्या ₹६,८०० ते ₹७,३०० प्रति क्विंटलच्या दरम्यान स्थिर आहेत, तर देशभरात ही किंमत ₹६,८०० ते ₹७,१०० च्या आसपास आहे. हा दर हमीभावापेक्षा खूपच खाली आहे, ज्यामुळे उत्पादक शेतकऱ्यांचे क्विंटलमागे मोठे आर्थिक नुकसान होत आहे.
भाव वाढ न होण्याचे मुख्य कारण: केंद्र सरकारचे आयात धोरण
ज्ञानेश्वर खरात पाटील यांच्या मते, कापसाचे दर वाढू न देण्यामागे सर्वात मोठे आणि एकमेव कारण आहे— केंद्र सरकारचे आयात धोरण.
सरकारने ३१ डिसेंबरपर्यंत परदेशातून भारतात येणाऱ्या कापसावर कोणतेही आयात शुल्क (Import Duty) न लावता आयात खुली ठेवली आहे. यामुळे आंतरराष्ट्रीय बाजारातील स्वस्त कापूस मोठ्या प्रमाणात देशात येत आहे. साहजिकच, देशांतर्गत कापसाचे दर वाढायला तयार नाहीत, कारण आयातीमुळे बाजारात कापसाची उपलब्धता कायम राहत आहे. उत्पादन घटले असतानाही, शेतकऱ्यांना याचा कोणताही लाभ मिळत नाहीये, कारण आयातीची तलवार अजूनही शेतकऱ्यांच्या डोक्यावर आहे.
सीसीआय केंद्रांची अपुरी संख्या: खरेदीचा मंदावलेला वेग
शेतकऱ्यांचे नुकसान आणखी वाढवणारे दुसरे कारण म्हणजे कॉटन कॉर्पोरेशन ऑफ इंडिया (CCI) च्या खरेदी केंद्रांची अपुरी व्यवस्था.
- महाराष्ट्रासाठी एकूण १६८ सीसीआय केंद्रे मंजूर असताना, सध्या केवळ १३४ केंद्रे कार्यान्वित आहेत.
- केंद्रांची संख्या कमी असल्याने, सीसीआयची कापूस खरेदी मंदावली आहे.
- परिणामी, शेतकऱ्यांची कापूस विक्री वेळेत होत नाही आणि त्यांना खुल्या बाजारात कमी दरात माल विकावा लागत आहे.
ज्ञानेश्वर खरात पाटील यांचे शेतकऱ्यांना स्पष्ट आवाहन
सध्याची परिस्थिती आणि शासकीय धोरणे लक्षात घेता, ज्ञानेश्वर खरात पाटील यांनी एक कठोर वास्तव समोर ठेवले आहे: डिसेंबर महिन्यात कापसाचे दर हमीभावाच्या पुढे जाण्याची कोणतीही शक्यता नाही.
त्यांच्या विश्लेषणानुसार, डिसेंबर अखेरपर्यंत दर ₹६,८०० ते ₹७,४०० च्या मर्यादेतच राहण्याची शक्यता आहे. त्यामुळे, मोठ्या भावाच्या अपेक्षेने कापूस घरात साठवून ठेवणे हे तोट्याचे ठरू शकते.
शेतकऱ्यांसाठी कृती योजना
खुल्या बाजारात जर ₹६,८०० ते ₹७,००० चा भाव मिळत असेल, तर शेतकऱ्यांनी तातडीने आपला कापूस CCI (सीसीआय) केंद्रांवर विक्रीसाठी न्यावा.
याचे कारण: सीसीआय केंद्रांवर शेतकऱ्याला ₹७,५०० ते ₹७,७०० पर्यंतचा हमीभाव मिळू शकतो. खुल्या बाजारात नुकसान पत्करण्यापेक्षा, किमान हमीभावाने कापूस विकणे हे सध्याच्या परिस्थितीत सर्वात फायदेशीर ठरेल.
शेतकऱ्यांनी केवळ सोशल मीडियावरील चर्चांवर अवलंबून न राहता, आयातीचे धोरण आणि सीसीआय केंद्रांची वस्तुस्थिती लक्षात घेऊन, कापूस विक्रीचा योग्य वेळी निर्णय घेणे अत्यंत महत्त्वाचे आहे.
