Farmer Success Story: अनेकदा अतिवृष्टी किंवा निसर्गाच्या लहरीपणामुळे शेतकरी हतबल होतात. पण जिद्द आणि योग्य नियोजनाची जोड असेल, तर कमी क्षेत्रातही सोन्यासारखे उत्पन्न घेता येते, हे परभणी जिल्ह्यातील सेलू तालुक्यातील हिस्सी गावच्या एका प्रयोगशील शेतकऱ्याने सिद्ध करून दाखवले आहे. भास्कर भगवानराव गात यांनी अवघ्या एका एकरात (४० गुंठे) मिरची शेतीतून तब्बल १२ लाखांची उलाढाल केली आहे.
ही यशोगाथा नेमकी कशी आहे आणि त्यांनी हे यश कसे मिळवले, याची सविस्तर माहिती खालीलप्रमाणे आहे.
३ हजार रोपांची लागवड आणि आधुनिक व्यवस्थापन
भास्कर गात यांनी जून महिन्यात आपल्या ४० गुंठे क्षेत्रात मिरचीच्या साधारण ३ हजार रोपांची लागवड केली. केवळ लागवड करून ते थांबले नाहीत, तर त्यांनी पिकाच्या प्रत्येक टप्प्यावर बारकाईने लक्ष दिले:
- संतुलित खत व्यवस्थापन: जमिनीचा कस ओळखून पिकाला आवश्यक असणारी खते दिली.
- कीड व रोग नियंत्रण: मिरचीवर येणाऱ्या रोगांचा वेळीच बंदोबस्त करण्यासाठी योग्य औषध फवारणी केली.
- पाण्याचे नियोजन: पाणी देताना जमिनीतील ओलावा टिकवून ठेवण्यासाठी काटेकोर नियोजन केले.
१२ लाखांचे उत्पन्न आणि ८ लाखांचा निव्वळ नफा
अनेकदा पारंपारिक शेतीमुळे खर्च निघणेही कठीण होते, पण भास्कर गात यांनी मिरचीला बाजाराची जोड दिली.
- भरघोस उत्पादन: आतापर्यंत त्यांच्या शेतातून सुमारे ३०० क्विंटल हिरव्या मिरचीचे उत्पादन मिळाले आहे.
- मिळालेला दर: बाजारात मिरचीला सरासरी ४० रुपये प्रति किलोचा भाव मिळाला.
- आर्थिक गणित: एकूण १२ लाख रुपयांची विक्री झाली असून, लागवडीपासून तोडणीपर्यंतचा ३ लाखांचा खर्च वजा जाता त्यांना ८ लाख रुपयांचा निव्वळ नफा मिळाला आहे.
स्थानिक महिलांना मिळाला रोजगार
भास्कर गात यांच्या या प्रयोगाचा फायदा केवळ त्यांनाच झाला नाही, तर गावातील रोजगाराचा प्रश्नही काही अंशी सुटला आहे. मिरची तोडणीसाठी त्यांनी स्थानिक ग्रामीण महिलांना काम दिले आहे. यामुळे शेती हा केवळ स्वतःचा व्यवसाय न राहता इतरांना आधार देण्याचे साधन बनला आहे.
इतर शेतकऱ्यांसाठी यशाचा मंत्र
भास्कर गात सांगतात की, पारंपारिक पिकांच्या मागे न लागता ‘बाजाराभिमुख शेती’ करणे ही काळाची गरज आहे.
- नियोजन: लागवड करण्यापूर्वी बाजारात कोणत्या पिकाला मागणी आहे, याचा अंदाज घ्या.
- धाडस: अतिवृष्टीसारख्या संकटात खचून न जाता नवीन तंत्रज्ञानाचा वापर करा.
- कमी क्षेत्र, जास्त उत्पादन: एक एकरातही योग्य व्यवस्थापन केले, तर तो तोट्याचा व्यवहार ठरणार नाही.
निष्कर्ष
हिस्सी गावच्या या शेतकऱ्याने दाखवून दिले आहे की, शेती हा तोट्याचा व्यवसाय नाही. जर तुम्ही योग्य पीक निवडले आणि कष्टाला आधुनिकतेची जोड दिली, तर तुम्हीही शेतीतून लाखांचे उत्पन्न सहज मिळवू शकता.