गव्हाची पहिली फवारणी: फुटवा दुप्पट करण्यासाठी करा ‘हे’ स्वस्त नियोजन! Wheat First Spray Management

कमी खर्चात गव्हाचा फुटवा कसा वाढवावा आणि किडींपासून संरक्षण कसे करावे, याचे सविस्तर नियोजन खालीलप्रमाणे आहे.

पहिली फवारणी कधी करावी? (योग्य वेळ)

गव्हाचे पीक साधारण २५ ते ३० दिवसांचे झाले की पहिली फवारणी करावी. विशेषतः तणनाशकाचा वापर केल्यानंतर आणि पिकाला पाणी दिल्यानंतर जेव्हा जमीन ‘वापसा’ स्थितीत येते, तेव्हा फवारणी केल्यास पिकाला खतांचा पुरवठा जलद होतो.

फवारणीचे ‘बजेट’ नियोजन आणि घटक

भरघोस उत्पादनासाठी तज्ज्ञांनी सुचवलेले घटक खालीलप्रमाणे आहेत:

१. फुटवा वाढवण्यासाठी: १२:६१:०० (विद्राव्य खत)

अनेकदा जमिनीचा सामू (pH) बिघडल्यामुळे आपण टाकलेली दाणेदार खते गव्हाला मिळत नाहीत. अशा वेळी १२:६१:०० (Mono Ammonium Phosphate) ची फवारणी संजीवनी ठरते. यात फॉस्फरसचे प्रमाण जास्त असल्याने मुळांची वाढ होते आणि फुटवे मोठ्या प्रमाणात फुटतात.

• प्रमाण: ७५ ते १०० ग्रॅम प्रति १५ लिटर पाण्यासाठी.

२. जोमदार वाढीसाठी: फुटवा वाढवणारे टॉनिक

केवळ खताने काम होत नाही, तर पेशी विभाजनासाठी संजीवकांची (Plant Growth Regulators) गरज असते. ज्यामध्ये ऑक्झिन आणि सायटोकायनिन हे घटक आहेत असे टॉनिक (उदा. चॅलेंजर किंवा तत्सम) वापरावे.

• प्रमाण: ५ ते ७ मि.ली. प्रति १५ लिटर पंप.

३. मावा व कीड नियंत्रण: कीटकनाशक

सध्याच्या बदलत्या हवामानामुळे आणि ढगाळ वातावरणामुळे गव्हावर काळा मावा (Black Aphid) येण्याची शक्यता असते. हा मावा रस शोषून पिकाला पिवळे पाडतो. यासाठी रोगार किंवा क्लोरोपायरीफॉस यांसारखे कीटकनाशक वापरावे.

• प्रमाण: ३० मि.ली. प्रति १५ लिटर पंप.

फवारणी करताना घ्यायची काळजी

• मिश्रण: १२:६१:०० खत, फुटव्याचे टॉनिक आणि कीटकनाशक तुम्ही एकत्र मिसळून फवारू शकता.
• वेळ: शक्यतो सकाळी १० वाजेपूर्वी किंवा संध्याकाळी ४ नंतर फवारणी करावी.
• पाणी: फवारणीसाठी स्वच्छ पाण्याचा वापर करावा, जेणेकरून औषधाची कार्यक्षमता वाढेल.

या फवारणीचे फायदे काय?

1. भरघोस फुटवा: गव्हाच्या एका दाण्यापासून फुटणाऱ्या फुटव्यांची संख्या वाढते.
2. हिरवेगार पीक: पीक काळेभोर आणि निरोगी राहते.
3. सशक्त ओंब्या: सुरुवातीपासून पोषण मिळाल्याने पुढे निघणाऱ्या ओंब्या लांब आणि दाणेदार भरतात.
4. किडींपासून सुरक्षा: माव्याचा प्रादुर्भाव वेळीच रोखला जातो.

शेतकरी मित्रहो, गव्हाचे उत्पादन वाढवण्यासाठी ही पहिली फवारणी चुकवू नका. योग्य वेळी केलेले हे छोटेसे नियोजन तुमच्या उत्पन्नात मोठी वाढ करू शकते.